Avrupa Kıtası

Avrupa Kıtası, Dünya Haritasındaki Konumu, İklimi, Avrupa Kıtasında Bulunan Ülkeler, Yaşam Koşulları



Avrupa, Afrika’nın kuzeyinde, Asya’nın batısında ve Atlas Okyanusu’nun doğusunda bulunan yarımada. Üzerinde birçok ülke mevcuttur.

Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib), güneşin battığı taraf anlamına gelir. Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca’da Europa olmuş ve Ege Denizi’ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir.

Ayrıca Mitolojide Finike kralı Agenar ile Telepassa’nın kızının adıdır. Boğa şekline giren Zeus tarafından İda’ya kaçırılmıştır Zeus’tan Minos, Sarppedon ve Rhadamnthys isminde üç çocugu olmuştur; Adı bir yarımadaya verilmiştir.

Avrupa, batıda Atlas Okyanusu, kuzeyde Kuzey Buz denizi ve Atlas Okyanusu, güneyde Akdeniz ve doğuda Asya kıtasının geri kalanı ile çevrilidir. Avrupa yarımadası güneyde Afrika kıtasına oldukça yaklaşır (Cebelitarık Boğazı 14 km). Güneydoğuda ise Asya ile hemen hemen bitişir (İstanbul Boğazı 0,7 km., Çanakkale Boğazı 1,3 km.).

Avrupa’nın doğuda kesin bir sınırı bulunmamakla beraber, kuzeyden güneye Ural dağları, Ural nehri, Maniç çukuru, Karadeniz, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Ege Denizinden geçecek hattı sınır kabul edebilir.

Avrupa’nın yüzölçümü 10.523.000 km2 dir. Bu ise yeryüzünün %5′i, karaların % 15′i Avrasya’nın 1/5′i demektir. Avrupa, yaklaşık olarak harita üzerinde 35 ile 70 kuzey paralel daireleri ile 10 ile 60 doğu meridyenlerinin çerçevelediği bir üçgene benzer. Yarımadada 0-4 saat dilimleri yer alır. Avrupa’nın uç noktaları ise; kuzeyde Kuzey burnu (71° 10′ kuzey enlemi), güneyde Mora’nın Matapan burnu (36° 23′ kuzey enlemi), Batıda Rocca (Portekiz) burnu (9° 29′ batı boylamı), doğuda Ural dağları (60° doğu boylama)’dır. Rocca burnu ile Ural Dağları arasındaki uzunluk 5500 km, Kuzey burnu ile Matapan burnu arasındaki genişlik 3800 km’dir.
Avrupa Birliği Bayrağı
Avrupa Birliği Bayrağı

Öteden beri büyük krallık ve imparatorluklara beşiklik yapmış bu yarımada, endüstri devriminden sonra da, gelişmişliğini korumuş ve diğer tüm kıtalara göre endüstrileşmesini kısa sürede tamamlamıştır. Avrupa’nın önemi, konumu, yüz ölçümü, doğal kaynakları, nüfusu ve fiziki özelliklerinden değil, sahip olduğu insan kaynağı ve onun niteliklerinden ileri gelmektedir. İyi eğitilmiş insanlardan oluşan nüfus, bilim ve teknolojide göstermiş olduğu ilerlemeler sayesinde, ekonomik yönden de gelişmiş ve yüksek bir hayat standardına ulaşmıştır. Doğal kaynakları az olan Avrupa, bu gelişmesini tamamen insan kaynağının yüksek niteliklerine ve sömürgecilik sisteminin nimetlerine borçludur. Günümüzde dünyanın en büyük güç odağı olan ABD’nin halkı da çok büyük oranda Avrupa kökenlidir. Ayrıca bilimsel ve teknolojik gelişmelerin kilometre taşları olan önemli buluşların çoğu da Avrupalılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Avrupa ülkelerinin her yönden birleşmesini amaçlayan ve bu yolda önemli aşamalar gerçekleştiren Avrupa Birliği, Avrupa’nın yeryüzündeki gücünü ve önemini daha da artırmaktadır.

1990 yılına kadar (Soğuk Savaş’ın bitimi) Avrupa’da birbirinden farklı siyasal ve ekonomik sistemler ve bunların temsilcilerinden oluşan bloklar mevcuttu. Bunlardan biri, şimdi de mevcut olan çok partili demokratik sistemi ve serbest pazar ekonomisini uygulayan Batı Bloku diğeri ise tek partili sosyalist siyasal sistemle sıkı bir devletçi ekonomiyi uygulayan Doğu Bloku’ydu. Ancak Doğu Bloku’nun lideri olan SSCB’nin ekonomik ve siyasal sisteminin iflas etmesiyle doğu bloğu da çökmüştür. Eski Doğu Bloku ülkeleri, ekonomik ve siyasal sistem olarak Batı Blokuna yakınlaşma yolunda önemli adımlar atmışlardır. Çok partili demokratik sisteme ve serbest pazar ekonomisine geçiş yapmanın sancıları atlatılmak üzeredir. Avrupa Birliği’ne yapılan başvurular olumlu karşılanmış ve başvuran ülkeler ile AB arasında uyum çalışmaları sürdürülmektedir. Doğu Bloku’nun askeri örgütü olan Comecon da dağıtılmış ve eski doğu bloğu ülkeleri, Batı Avrupa’nın askeri örgütü olan NATO’ya girmek için başvuruda bulunmuşlar ve bu konuda önemli gelişmeler sağlanmıştır. Böylece Avrupa’da 1990 öncesinin askeri, ekonomik ve siyasi kutuplaşması önemli ölçüde ortadan kalkmıştır.

Avrupa ülkeleri coğrafi konumları, yani bulundukları yer ve ekonomik gelişmişlik açıdan; Batı Avrupa ülkeleri, Kuzey Avrupa Ülkeleri (İskandinavya ve Baltık ülkeleri), Akdeniz ülkeleri, Orta Avrupa ülkeleri, Doğu Avrupa ülkeleri ve Balkan Ülkeleri gibi guruplara ayrılmaktadır.

Avrupa’nın genel coğrafî özelliklen maddeler halinde şöyledir;

* Avrupa bir devrimler yarımadasıdır. Özellikle demokrasi, endüstriyel ve bilimsel açıdan dünyayı etkileyen devrimleri gerçekleştirmiştir.

* Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bir yarımadadır. Hayat seviyesi yüksektir. Nüfus artışı çok azdır. Hatta bazı ülkelerde nüfus azalması vardır.

* Avrupa, dünyada ihracat ve ithalatta önde gelen yarımadadır. Dünyada üretilen endüstri ürünlerinin üçte biri bu yarımadaya aittir.

* Endüstrileşmiş ülkelerin toplandığı bir yarımadadır. Birleşik Krallık (İngiltere), Fransa, İtalya ve Almanya endüstrileşme açısından çok ileri durumdadır.

* Çeşitli uluslara mensup insanların yaşadığı Avrupa’da 20′den fazla devlet vardır. Komşu ülkeler arasında dil, ekonomik ve kültürel açıdan önemli farklar bulunur.

Belarus
Bulgaristan
Çek Cumhuriyeti
Macaristan
Moldova
Polonya
Romanya
Rusya
Slovakya
Ukrayn
Birleşik Krallık
Danimarka
Estonya
Finlandiya
İzlanda
İrlanda İrlanda
Letonya
Litvanya
Norveç
İsveç
Arnavutluk
Andorra
Bosna-Hersek
Hırvatistan
Yunanistan
İtalya İtalya
Makedonya
Malta
Karadağ
Kosova
Portekiz
San Marino
Sırbistan
Slovenya
İspanya
Vatikan
Avusturya
Belçika
Fransa
Almanya
Lihtenştayn
Lüksemburg
Monako
Hollanda
İsviçre
Kazakistan
Kafkasya
Azerbaycan
Gürcistan
Ermenistan
Türkiye